دلایل افت تحصیلی از نظر روانشناسان و اندیشمندان

افت تحصیلی با نظام آموزشی وفرهنگ ،اجتماع ،خانواده و خصوصیات فردی اشخاص یا به عبارت دیگر با ویژگیهای دانش آموزان ارتباط بسیار نزدیک دارد در اینجا به چند علت اصلی افت تحصیلی اشاره می شود لازم به ذکر است که این علل به طور مستقل و مجزا از یکدیگر باعث به موجود آمدن افت تحصیلی در دانش آموزان نمی شود بلکه ارتباط آنها ،شبکه پیچیده ای را به وجود می آورد که بر وضعیت دانش آموزان اثر مخرب می گذارد.

 الف- علل فردی

1-هوش

هر فرد دارای توان ذهنی خاص است که هوش نامیده می شود از آنجا که بازده هوشی هر فرد تا حد زیادی متاثر از زمینه های ارثی است و نمی توان آن را تغییر داد .

2-میل و انگیزه

 گاه دیده می شود کودکی مدارج ابتدایی را با موفقیت کامل طی میکند اما همین که پا به سنین بالاتر می گذارد دچار  افت تحصیلی میشود و دیگر میلی به یادگیری بیشتر و رقابت تحصیلی نشان نمی دهد .محیط دانش اموز نقش بسیار مهمی در پیدایش انگیزه تحصیلی او دارد.

3-آشفتگی های عاطفی و هیجانی

    فشار های روانی دانش آموزان در مقاطع مختلف رشد ، می تواند باعث اشتغال خاطر ، آسیب وارد آمدن به قوای هوشی و تحلیل انرژی ذهنی ، عدم  تمرکز حواس و در نهایت  موجب افت تحصیلی می شود.

4- بلوغ

 بلوغ از مهم ترین مقاطع رشد است که تغییرات همه جانبه و گسترده ای در حیطه های روانی و جسمی به همراه دارد . توانایی سازگاری با این تغییرات ناگهانی و فراگیر ، نیازمند آگاهی ها ،آموزش ها و حمایت های خاصی است که اگر امکان پذیر نشود در نظام زندگی فرد  نا هماهنگی به وجود آمده چه بسا موجب بروز آسیبهای روانی و اجتماعی و گاه  جسمی می شود.

ب- مشکلات خانوادگی

عوامل عدیده ای در ارتباط با خانواده دانش آموزان می تواند موجب افت تحصیلی آنان شود که اهم انها به قرار زیر است :

1-روابط و نظام ارزشی خانواده :

شاید بتوان گفت مهمترین عامل موثر در شکل گیری نگرش دانش آموز نسبت به تحصیل خانواده است.اینکه والدین با دانش آموزان و درس وتحصیل او چگونه برخورد می کنند و در الگوهای تربیتی خود برای چه نوع رفتارهایی ارزش قائل می شوند  یکی از اجزای اساسی در شکل گیری نگرش دانش آموزان نسبت به تحصیل است

2-اشتغال کودکان

یکی از عوامل افت تحصیلی دانش آموزان ،جابجایی وظایف والدینی و فرزندی است  به این ترتیب که کودکان در سنی به کار و اشتغال می پردازند که معمولا از آنها انتظار می رود در آن مقطع بیشتر به نقش های مورد انتظار از جمله تحصیل بپردازند .

3- بی سوادی والدین

مهمترین منبع کمک اموزشی خارج از مدرسه ، والدین هستند و بی سوادی یه کم سوادی والدین آسیب دو جانبه ای دارد و این قبیل والدین نه تنها نمی توانند از نظر آموزشی و تحصیلی کمکی به فرزندان خویش نمایند بلکه یک الگوی تقلیدی نا مناسب برای فرزندان خود هستند.

ج-مشکلات محیطی و اجتماعی

1-عدم وجود فضای آموزشی مناسب :

گاه دانش آموزی از توانایی ذهنی و نسبتا خوبی برخوردار است به موازات اینکه به کلاس های بالاتر می رود نیازمند به امکانات بیشتری برای فراگیری دروس پیچیده تر می شود و اگر از داشتن محیطی نسبتا آرام وخلوت برای مطالعه محروم باشند موجب افت تحصیلی وی خواهد بود.

2-فقر و محرومیت اقتصادی

3-مهاجرت و انتقال

جابجایی دانش آموز از محیطی آشنا به محیطی ناآشنا اغلب تعادل عاطفی و هیجانی او را بر خم می زند . انتقال و جابجایی مستلزم این است که دانش آموز مدرسه ویا حتی کلاس قبلی خود را ترک نماید و خود را با مکان جدید هماهنگ کند و این تغییر وجابجایی یکباره حائز فشار روانی شدیدی است که تحمل آن ممکن است برای او بسیار مشکل باشد .

منبع:  احمدی احمد . روانشناسی جوانان و نوجوانان . چاپ سمو انتشارات مشعل تهران 1369