انواع بازخورد

بازخورد شامل تمام اشکال گفت وگوها و تعاملاتی است که در فرایند یاددهی ــ یادگیری بین معلّم و دانش آموز به منظور هدایت یادگیری انجام می شود.

صاحبنظران تقسیم بندیهای مختلفی را برای بازخورد ارائه داده اند که به چندمورد اشاره می شود:

الف) رسمی یا غیررسمی

بازخورد رسمی : مانند چک لیستها یا رهنمودها و توصیه هایی که به صورت مکتوب در مورد فعالیتهای دانش آموز ثبت می شوند.
بازخورد غیررسمی : مانند صحبتهای شفاهی معلّم در حین کار و فعالیتهای یادگیری و مشورت دانش آموز با معلّم.

ّب)کمی یا توصیفی
ّدر بازخورد کمی، وضعیت یادگیری دانش آموز از طریق نمره یا رتبه اعلام می شود، ولی اینگونه بازخورد قادر نیست گزارش مشروح و روشنی دربارهٔ وضعیت دانش آموز به ذینفع ارائه دهد؛ یعنی نمی تواند مشخص کند که دانش آموز واقعاً چه دانشی را فراگرفته یا موفق به کسب چه مهارتی شده است، چه فعالیتها و تکلیف هایی را باید انجام دهد و گام بعدی او چیست.  

بازخوردهای توصیفی، به دانش آموز این امکان را میدهد که وضعیت کنونی خود را به خوبی بشناسد و فعالیتهای مناسب را انجام دهد تا پیشرفت بهتری داشته باشد و معلّم نیز از این طریق می تواند دیدگاههای اصلاحی خود را اعلام و نتایج و تأثیرات آن را پیگیری کند. 

لازم به ذکر است که استفادهٔ صحیح و بجا از بازخوردهای توصیفی به ویژه نوع کتبی آن، ارتباط بین دانش آموز و معلّم را بهبود می بخشد. استفاده  از بازخوردهای توصیفی مثبت، در عین اینکه سازنده است، شخصیت و احترام دانش آموز را محفوظ می دارد.
ٔالبته باید به این نکته مهم نیز توجه داشت که بازخوردهای مثبت افراطی هم نقش مخربی در شخصیت دانش آموز دارد.

ج) جمعی یا فردی

در بازخورد جمعی، به گروهی از دانش آموزان دربارهٔ کار گروهی بازخورد داده می شود و در بازخورد فردی، دانش آموز خاصی مخاطب قرار گرفته و به او بازخورد داده می شود.

د) تکوینی یا پایانی

در بازخورد تکوینی، در جریان آموزش به دانش آموز یا گروهی از دانش آموزان، اولیا و افراد ذینفع دیگر بازخورد داده می شود. بازخورد در جریان آموزش حاصل تعامل دائم معلّم با دانش آموزان است و اطلاعات جمع آوری شده بر انتظارات آموزشی متمرکزند.
در بازخورد پایانی، پس از مدت معینی (معمولاً دو یا سه بار درطول سال تحصیلی)به دانش آموز، اولیا و افراد ذینفع دیگر بازخورد داده می شود.

نکات قابل توجه در ارائۀ بازخورد به دانش آموزان

1-پیوسته باشد؛ یعنی دانش آموز در حین فرایند یادگیری، بازخورد دریافت کند.
2-سودمند باشد؛ یعنی حاوی اطلاعاتی باشد که دانشآموز را از نوع فعالیتی که باید انجام دهد تا به انتظارات آموزشی دست یابد، آگاه کند.
3- منابع بازخورد متنوع باشد (دانش آموز، همسالان، والدین، معلم و..) تا آثار و فعالیت دانش آموز از منظرهای مختلف و متفاوت بررسی شود.
4-توصیفی و مثبت باشد؛ به عبارت دیگر برای دانش آموز، ساده و قابل فهم باشد و او را به یادگیری ترغیب کند .

منبع :راهنمای معلم در ارزشیابی توصیفی